รวมปัญหาฟันที่คุณควรรู้ เพื่อการป้องกันอย่างถูกวิธี

แม้ว่าฟันแท้จะใช้งานได้นานแต่หากดูแลรักษาไม่ดีก็อาจทำให้เกิดปัญหาฟันได้ด้วยเช่นกัน ว่าแต่มีปัญหาแบบไหนบ้าง สาเหตุเกิดจากอะไร และมีวิธีรักษามั้ย ถ้าพร้อมแล้วมาอ่านกันเลย

ปัญหาฟันที่คุณควรรู้ มีอะไรบ้าง

1. ฟันคุด

เป็นฟันที่ขึ้นผิดปกติจากฟันทั่วไป มีลักษณะตั้งตรง, เอียงบางส่วน, ล้มลงในแนวราบ หรือฝังอยู่ในกระดูกขากรรไกร เป็นฟันที่ขึ้นได้ในทุกคน เพียงแต่อาจจะขึ้นมาหรือฝังใต้กระดูกขากรรไกร ฟันคุดเป็นฟันที่ขึ้นช้ากว่าซี่อื่นจึงไม่มีพื้นที่ว่างให้งอกขึ้นมา ฟันคุดมีทั้งหมด 4 ซี่ ได้แก่ ฟันกรามซี่สุดท้ายด้านบนซ้าย-ขวา และฟันกรามซี่สุดท้ายด้านล่างซ้าย-ขวา ซึ่งอยู่ด้านในสุดของกระดูกขากรรไกรล่าง ฟันคุดซี่แรกจะขึ้นตั้งแต่อายุ 18-25 ปี ข้อเสียของฟันประเภทนี้คือทำความสะอาดยาก ทำให้เป็นแหล่งสะสมของแบคทีเรีย หากปล่อยทิ้งไว้อาจกลายเป็นฟันผุที่สร้างความเจ็บปวดในช่องปากได้ด้วย สาเหตุของฟันคุดส่วนใหญ่เกิดจากขากรรไกรมีพื้นที่ไม่เพียงพอให้ฟันซี่นั้นขึ้นตามปกติ และการทานอาหารจำพวกเนื้อสัตว์กับอาหารที่มีเส้นใยน้อยกว่าความต้องการของร่างกาย ทำให้ขากรรไกรเจริญเติบโตไม่เต็มที่

ปัญหาช่องปากจากฟันคุด

• ปวดฟันขณะทานอาหาร
• ปวดฟันรุนแรงแม้ไม่ได้ใช้งานช่องปาก
• อ้าปากได้ไม่กว้างพอ
• เจ็บคอเวลากลืนน้ำลาย
• มีกลิ่นปากเหม็นกว่าปกติ

ผ่าฟันคุดเพื่อสุขภาพช่องปากที่ดียิ่งขึ้น

หากพบปัญหาฟันคุดในช่องปากแม้จะยังไม่ขึ้นมาถึงเหงือก ทางเราแนะนำให้ไปพบหมอฟันเพื่อรักษาด้วยการผ่าฟันคุดตั้งแต่ช่วงอายุ 15-20 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่มีปัญหาหลังการผ่าน้อยกว่าวัยอื่น โดยมีวิธีการรักษาดังนี้

• หมอฟันเด็กจะ X-ray เพื่อตรวจเช็คสุขภาพปากและวางแผนผ่าฟันคุด
• หมอฟันเด็กจะใช้ยาชาเฉพาะที่ หรือให้ดมยาสลบ เพื่อระงับความรู้สึกและเปิดเหงือกเพื่อดูฟันคุดซี่นั้น
• หมอฟันเด็กจะใช้เครื่องกรอตัดฟันซี่นั้นออกมา ล้างทําความสะอาดก่อนเย็บปิดแผล
• หลังการผ่าตัดให้กัดผ้าก๊อซให้แน่นหลังการผ่าตัดอย่างน้อย 2 ชั่วโมง
• ใช้น้ำแข็งประคบแก้มบริเวณที่ผ่าตัด

อาการข้างเคียงหลังการผ่าฟันคุด

• มีไข้
• เลือดไหลจากแผลผ่าตัด
• ปวดบวมบริเวณแผลผ่าตัด
• ชาบริเวณใบหน้า, ริมฝีปาก หรือลิ้น
• ติดเชื้อหลังการผ่าตัด (พบได้น้อย)

2. ฟันซ้อน ฟันเก

เป็นภาวะที่ฟันเรียงตัวกันผิดปกติ โดยมีลักษณะเป็นฟันขึ้นซ้อน, ฟันยื่น, ฟันห่าง จนไปถึงฟันล้มเอียง ส่งผลให้การทานอาหาร, การออกเสียงและการยิ้ม ทำได้ยากกว่าคนที่ไม่มีปัญหาฟัน นอกจากนี้ยังทำให้ทำความสะอาดฟันยาก กำจัดเศษอาหารได้ไม่ทั่วถึงและนำมาสู่ปัญหาฟันผุตามมา สาเหตุที่ทำให้ฟันเกเกิดจากหลายปัจจัย ดังนี้

• กรรมพันธุ์ สมาชิกในครอบครัวมีขากรรไกรบนและล่างไม่เท่ากัน, มีลิ้นใหญ่ผิดปกติทำให้ฟันซี่ข้าง ๆ ถูกดันออกจากกัน, เป็นโรคปากแหว่งเพดานโหว่ หรือมีขนาดฟันที่ใหญ่หรือเล็กเกินไป ทำให้ฟันเรียงตัวผิดปกติ
• ฟันน้ำนมหลุดหรือถูกถอนก่อนกำหนด อันเนื่องมาจากการถอนฟันผุและทำให้ฟันแท้ขึ้นผิดตำแหน่ง หรือเกิดจากฟันแท้ขึ้นแทรกฟันน้ำนมที่อยู่ในช่องปากนานเกินไป
• มีแรงกดบริเวณเหงือกและฟันมากเกินไป มีสาเหตุมาจากพฤติกรรมที่ทำด้วยความเคยชิน เช่น ติดดูดจุกนม, ดูดนิ้ว, ใช้ลิ้นดุนฟัน
• ฟันถูกกระแทกโดยตรง หากคุณได้รับอุบัติเหตุที่กระทบกระเทือนไปถึงฟัน อาจส่งผลให้ขากรรไกรไม่สมดุลและเกิดฟันซ้อนฟันเก

ปัญหาช่องปากจากฟันซ้อนฟันเก

• ผิวเคลือบฟันสึกกร่อน ฟันเสื่อมง่าย
• ออกเสียงพูดไม่ชัด
• มีปัญหาเรื่องการบดเคี้ยวอาหาร
• เกิดแผลบริเวณลิ้นหรือกระพุ้งแก้มง่ายขึ้น เนื่องจากสัมผัสกับฟันที่ผิดรูป
• ทำความสะอาดฟันยาก เสี่ยงต่อปัญหาฟันผุและโรคเหงือกอักเสบ

รักษาฟันเกได้อย่างไร

หมอฟันจะวินิจฉัยระดับความรุนแรงของฟันเก หากมีฟันเกระดับไม่รุนแรงมาก คุณหมอจะให้ใส่รีเทนเนอร์แบบถอดได้เพื่อให้ฟันเรียงตัวกันเป็นระเบียบเหมือนคนทั่วไป แต่หากฟันเกขั้นรุนแรงจะต้องถอนฟันออกทันที หากพบปัญหาขากรรไกรผิดปกติร่วมด้วย อาจจะต้องใช้การผ่าตัดเข้าช่วย โดยส่วนใหญ่คุณหมอจะแนะนำให้จัดฟันตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคล หลังจากรักษาด้วยการจัดฟันประมาณ 2-3 ปี ฟันจะเรียงเข้าที่เป็นธรรมชาติตามแผนการรักษาของคุณหมอ

3. เหงือกร่น

เป็นภาวะของเนื้อเยื่อเหงือกรอบฟันอ่อนแอ ทำให้เนื้อเหงือกร่นเข้าหารากฟันจนเห็นตัวฟันชัดเจน ทำให้แบคทีเรียสัมผัสกับเนื้อฟันและกลายเป็นคราบหินปูนง่ายขึ้น หากปล่อยทิ้งไว้นานจะกลายเป็นแหล่งแบคทีเรียและเกิดปัญหาช่องปากตามมา สาเหตุของเหงือกร่นมาจากกรรมพันธุ์ เช่น โรคเหงือก, โรคเบาหวาน, การแปรงฟันแรง, เลือกใช้แปรงสีฟันขนแข็งเกินไป หรือมีพฤติกรรมเสี่ยงที่เกิดจากความเคยชิน ทั้งการกัดฟันและใช้ลิ้นดุนฟัน รวมถึงติดอุปกรณ์จัดฟันไม่พอดีกับช่องปาก

ปัญหาช่องปากจากเหงือกร่น

• เสียวฟันง่าย
• มีเลือดออกหลังจากแปรงฟัน
• เหงือกบวมแดง
• ลมหายใจมีกลิ่น
• ฟันโยกคลอน
• เสี่ยงต่อปัญหาฟันผุและเหงือกอักเสบ
• เศษอาหารติดตามเหงือกที่ร่นง่ายขึ้น สร้างความรำคาญใจ

รักษาเหงือกร่นได้ด้วย 4 วิธี

• ขูดหินปูน การขูดหินปูนเป็นประจำอย่างน้อยปีละ 2 ครั้ง จะช่วยกำจัดคราบหินปูนให้หลุดออก โดยหมอฟันจะใช้เครื่องอัลตร้าโซนิคและเครื่องมือขูดเพื่อกะเทาะเอาคราบหินปูนออกจากผิวฟัน โดยเฉพาะบริเวณซอกฟัน
• เกลารากฟัน คุณหมอจะทำความสะอาดผิวรากฟันเพื่อกำจัดหินปูนและสิ่งสกปรกในรากฟัน โดยการฉีดยาและทำความสะอาดทีละส่วน หากคุณเป็นโรคปริทันต์ชนิดรุนแรงอาจต้องผ่าตัดเปิดเหงือกร่วมด้วย
• ซ่อมแซมกระดูก หากกระดูกเบ้าฟันเสียหายหนัก คุณหมอจะซ่อมแซมกระดูกและเนื้อเยื่อโดยใช้เนื้อเยื่อเหงือกเพาะเลี้ยงหรือเยื่อบุผิวเหงือกควบคู่ในการรักษา เพื่อให้ร่างกายซ่อมแซมกระดูกและเนื้อเยื่อด้วยตัวเองจนกว่าเนื้อเยื่อจะปิดรากเหงือก
• ปลูกถ่ายเนื้อเยื่อเหงือก คุณหมอจะผ่าตัดเพื่อปลูกถ่ายเนื้อเยื่ออ่อนร่องฟันที่หายไปและนำมาเย็บปิดรากฟันที่โผล่ออกมา หากคนไข้มีเนื้อเยื่อเหงือกรอบฟันเพียงพอ คุณหมออาจใช้เนื้อเยื่อเหล่านั้นแทน แม้ไม่ได้ทำให้เหงือกกลับมาสมบูรณ์ 100% แต่ก็ช่วยให้รากฟันที่โผล่ออกมาปลอดจากการติดเชื้อหรืออักเสบ

4. เหงือกบวม เหงือกอักเสบ

เป็นภาวะที่เหงือกมีลักษณะบวมเปล่งออกมาและเปลี่ยนสีจากชมพูเป็นสีแดงเข้มคล้ายเลือด ทำให้มีเลือดออกขณะแปรงฟันและรู้สึกปวด โดยแบ่งระดับความรุนแรงออกเป็น 4 ระดับ ได้แก่

• ระยะเหงือกอักเสบ เป็นช่วงที่แบคทีเรียในคราบพลัคปล่อยสารระคายเคืองกับเนื้อเยื่อเหงือกออกมา ทำให้เหงือกอักเสบ
• ระยะเนื้อเยื่อปริทันต์อักเสบ เป็นระยะที่เนื้อเยื่อรอบ ๆ รากฟันที่ยึดฟันไว้กับเบ้ากระดูกขากรรไกรถูกทำลาย จนไม่สามารถรักษาเนื้อเยื่อให้กลับมาอยู่ในสภาพเดิมได้ กลายเป็นเหงือกร่นที่เก็บสะสมเศษอาหารง่ายขึ้น
• ระยะเนื้อเยื่อปริทันต์อักเสบรุนแรง เป็นระยะที่ฟันโยกจากกระดูกเบ้าฟันและเนื้อเยื่อเอ็นยึดปริทันต์ถูกทำลาย รวมถึงมีอาการเหงือกอักเสบเป็นหนอง, มีเหงือกบวมที่ฟันกรามและฟันหน้า, รู้สึกปวดฟันมากขึ้น และไม่สามารถใช้ฟันบดเคี้ยวอาหารได้เหมือนเดิม

สาเหตุของเหงือกร่น

• ได้รับวิตามิน A, B2 และ C น้อยกว่าที่ร่างกายต้องการ เนื่องจากทานอาหารตามใจปากเกินไป โดยเฉพาะอาหารประเภท Junk Food (อาหารขยะ), ขนมหวาน, เครื่องดื่มชูกำลัง, ชากาแฟ, น้ำอัดลม ฯลฯ
• ดื่มน้ำน้อยกว่า 8 แก้ว/วัน รู้หรือไม่ว่าการดื่มน้ำจะช่วยชะล้างแบคทีเรียในช่องปากและกำจัดออกผ่านทางปัสสาวะ หากเราดื่มน้ำน้อยกว่าเกณฑ์ อาจทำให้แบคทีเรียสะสมและกลายเป็นคราบพลัค เมื่อคราบพลัคสะสมจำนวนมากจะปล่อยสารทำให้เกิดการระคายเคืองต่อเหงือก
• ฟันมีปัญหา ทำให้ทานอาหารได้ไม่มาก ร่างกายจึงขาดสารอาหารบำรุงฟันและทำให้เหงือกบวมง่ายกว่าคนทั่วไป
• ทำความสะอาดช่องปากไม่ถูกวิธี เช่น ใช้น้ำยาบ้วนปากแทนการแปรงฟัน, ใช้แปรงแข็งเกินไป, แปรงฟันน้อยกว่าวันละ 2 ครั้ง
• มีโรคประจำตัว ได้แก่ เบาหวานและภูมิแพ้ตัวเอง
• ทานยาที่มีผลทำให้เหงือกบวม เช่น ยาต้านชักและยาปลูกถ่ายอวัยวะ
• เกิดอุบัติเหตุภายในช่องปาก จนทำให้ฟันหักหรือฟันบิ่นจากการถูกกระแทก

ปัญหาช่องปากจากเหงือกร่น

• ฟันร่วง กระดูกขากรรไกรเสื่อมจากภาวะเหงือกอักเสบ
• มีฝีหรือหนองในฟัน โดยเชื้อจะกระจายไปยังเนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ และเข้าสู่กระแสเลือด เกิดภาวะติดเชื้อในกระแสเลือด
• เซลล์มะเร็ง เชื้อโรคพัฒนากลายเป็นเซลล์มะเร็งในช่องปากและเจริญเติบโตจนลุกลามไปยังเนื้อเยื่อส่วนต่าง ๆ
• ทานอาหารได้ยากกว่าคนปกติ ทำให้เกิดภาวะขาดสารอาหาร

วิธีการรักษาเหงือกบวมในเด็ก

• หากมีเหงือกบวมและเหงือกอักเสบเป็นหนอง คุณหมอจะขูดหินปูนและเกลารากฟันทั้งฟันหน้าและฟันกราม หลังจากการรักษาอาการเหงือกบวมและเหงือกอักเสบจะหายไปเองภายใน 1-2 สัปดาห์ ทั้งนี้คุณต้องทานยาฆ่าเชื้อและใช้น้ำยาบ้วนปากต้านเชื้อจุลินทรีย์ควบคู่กันด้วย
• หากมีเหงือกร่น หมอฟันจะผ่าตัดปลูกถ่ายเหงือก โดยนำเนื้อเยื่อจากบริเวณอื่นในช่องปาก มาซ่อมแซมเนื้อเยื่อที่ถูกทำลายไปและปลูกกระดูกร่วมเพื่อให้เหงือกมีสภาวะใกล้เคียงปกติที่สุด
• หากมีเหงือกบวมจากฟันคุด หมอฟันจะถ่ายภาพรังสีเพื่อวินิจฉัยและผ่าฟันคุดออก หลังจากผ่าฟันคุด คุณหมอจะจ่ายยาปฏิชีวนะและยาแก้ปวดมาให้ทานเป็นเวลา 1 สัปดาห์
• หากมีรากฟันอักเสบ คุณหมอจะประเมินสภาวะฟันว่าควรเก็บฟันซี่นั้นเอาไว้หรือไม่ หากรักษาไม่ได้จะต้องถอนฟันซี่นั้นออก

บทความที่น่าสนใจ

• แนะนำอาหารบำรุงฟันสำหรับเด็ก
• สอนลูกแปรงฟันถูกวิธี มีชัยไปกว่าครึ่ง
• Homey Kids Toothpaste ทางเลือกใหม่ในการเลือกซื้อยาสีฟันสำหรับเด็ก

ปรึกษา นัดหมาย หรือสอบถามเพิ่มเติม

คลินิกทันตกรรม Homey Dental Clinic เป็นคลินิกที่มีบริการการดูแลฟันและสุขภาพเหงือกอย่างครบวงจร ไม่ว่าจะเป็นการทำฟันแบบป้องกัน เช่น เคลือบฟลูออไรด์ อุดฟัน ขูดหินปูน ขัดฟัน การทำฟันแบบรักษา เช่น ถอนฟัน รักษารากฟัน ฟันเทียม ฟันปลอม ผ่าฟันคุด และการทำฟันเพื่อความงามเช่น จัดฟันโลหะ จัดฟันดามอน จัดฟันแบบใส (invisalign) ทำรีเทนเนอร์ การฟอกสีฟันด้วย Zoom ทุกเคสดูแลโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ

นอกจากนี้ยังเป็นคลินิกเฉพาะทางด้านการดูแลสุขภาพฟันเด็กโดยมีทันตแพทย์เด็กที่จบมาโดยเฉพาะถึง 8 ท่าน ทำให้สามารถรับมือกับปัญหาเด็กกลัวหมอฟัน เพราะที่นี่เน้นการดูแลเด็กอย่างเป็นมิตร บรรยากาศเหมือนอยู่ที่บ้าน ทำให้เด็กสามารถมาหาหมอฟันอย่างมีความสุข เปิดประสบการณ์ใหม่ให้เด็กไม่กลัวการรักษาฟัน

สาขาทั้งหมดของ Homey Dental Clinic 

สาขากาญจนาภิเษก ซอย 7/2 แขวง ศาลาธรรมสพน์ เขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร 10170	สาขาประดิษฐ์มนูญธรรม 991 ซอย ลาดพร้าว 87 แขวงคลองจั่น เขตบางกะปิ กรุงเทพมหานคร 10240	สาขา I’m Park จุฬา (เฉพาะเด็ก) โครงการ I’mpark จุฬาฯ  355 ถนน เจริญเมือง แขวง วังใหม่ กรุงเทพมหานคร 10330